การจ่ายเลนส์ช่วยชะลอสายตาสั้นในเด็กได้จริงไหม?
ก่อนอื่นแอดมินขอเล่าเกี่ยวกับพัฒนาการด้านสายตาตั้งแต่เด็กแรกเกิดก่อนนะคะเพื่อผู้อ่านจะได้เห็นภาพและเข้าใจมากขึ้น เริ่มแรกเลยเด็กจะเกิดมาพร้อมกับสายตายาว ( hyperopic state ) จากนั้นการโฟกัสแบบสายตายาวคือแสงตกหลังจุดรับภาพทำให้ร่างกายถูกกระตุ้นให้เกิดกระบวนการปรับสายตาตามธรรมชาติให้กลายเป็นคนสายตาปกติ ด้วยการยืดยาวขึ้นของกระบอกตาเป็นหลัก ซึ่งเราเรียกกระบวนการนี้ว่ากระบวนการ Emmetropization ซึ่งกระบวนการนี้เกิดขึ้นได้ในช่วงอายุแรกเกิดไปจนถึง 2-3 ขวบ ซึ่งกระบวนการ Emmetropization ในการ nutralized สายตาสั้น/ยาว กับสายตาเอียงนั้น เกิดขึ้นคนละส่วนกัน ซึ่งกระบวนการนี้เชื่อว่ามีอิทธิพลที่แน่นอน คือ จากกรรมพันธุ์หรือเชื้อชาติ (เหตุของสายตาสั้น) และที่อาจเป็นปัจจัยร่วม ได้แก่ การใช้สายตา โดยภาวะสายตายาวจะลดลงจนมาสู่สายตาปกติ ในอายุประมาณ 14-15 ปี จึงเชื่อกันว่า หากพบภาวะสายตาสั้นในเด็กอายุต่ำกว่า 10 ปี เด็กนั้นน่าจะมีสายตาสั้นมากกว่า 6 D (ไดออปเตอร์) ขึ้นไป

ช่วงที่สังเกตเห็นการเปลี่ยนแปลงของค่าสายตาอย่างเห็นได้ชัดคือช่วงปีแรกหลังคลอดโดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงวัย 3-9 เดือน ซึ่งเราเชื่อว่าช่วงนี้เป็นช่วงที่มีกระบวนการ Emmetropization เกิดขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และเป็นไปได้ว่าการที่เด็กทารกเป็นสายตายาว ทำให้เกิดโฟกัสตกหลังจุดโฟกัส ( hyperopic focus ) ซึ่งโฟกัสลักษณะนี้อาจเป็นตัวกระตุ้นสำคัญที่ทำให้กระบอกตามีการยืดยาวออกไปทำให้ตาโตขึ้นและถ้าระหว่างขั้นตอนนี้ เกิดมีความผิดปกติหรือมีรอยโรคที่ไปทำให้แสงไม่โฟกัสในลักษณะนี้ก็จะไม่มีตัวไปกระตุ้นให้กระบอกตายาวหรือโตขึ้น อาจทำให้เกิดการขัดขวางของกระบวนการ Emmetropization ได้ ส่วนในประเด็นการมองใกล้ไม่ว่าจะเป็นการอ่านหนังสือ หรือการจ้องสมาร์ทโฟน นั้นทำให้เกิดสายตาสั้นได้จริงหรือไม่ จากหลายรายงานทางการแพทย์พบว่าการมองใกล้ มีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดหรือเป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดสายตาสั้นได้

Myopic Control การควบคุมการเพิ่มขึ้นของสายตาสั้น มีสมมติฐาน ในเรื่องของการเพิ่มของสายตาสั้น บอกว่า ภาพที่ตกบริเวณ peripheral retina นั้นเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการเพิ่มขึ้นของสายตาสั้น เนื่องจากไปกระตุ้น receptor ที่อยู่บริเวณ peripheral retina ทำให้ลูกตาขยายขนาดไปรองรับภาพที่ตกเลยจอประสาทตา ยังมีปัจจัยอื่นอีกที่ยังเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการเพิ่มของสายตาสั้น จากกราฟจะเห้นว่าเด็กที่ได้รับการรักษาแต่เนิ่นๆ จากที่จะต้องมีสายตาสั้นมากกว่า -8.0 Diopter หากเข้ารับการรักษาได้ไวและถุกวิธีจะสามารถเหลือสายตาสั้นได้ไม่ถึง -4.00 Diopter ซึ่งในระยะยาวถือว่ามีผลกับการใช้ชีวิตเป็นอย่างมาก รวมถึงยังลดโอกาศเสี่ยงที่มาจากโรคที่เกี่ยวกับสายตาสั้นมากๆเช่น ตาล้า โรคเกี่ยวกับจอประสาทตาต่างๆ เป็นต้น
การรักษาสายตาสั้นในเด็ก จากงานวิจัยทางคลินิค มีการรักษาและการป้องกันสายตาสั้นมากมายหลายวิธี ซึ่งได้แบ่งเป็นหัวข้อเพื่อให้ง่ายต่อความเข้าใจคือ
1.การรักษาโดยการใช้เลนส์แว่นตา หรือ คอนแทคเลนส์ (Optical treatment)
2.การรักษาโดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและสิ่งแวดล้อม (Environment)
3.การรักษาโดยการใช้ยา (Medical treatment)
ซึ่งวันนี้จะพูดถึงวิธีที่ง่ายที่สุดและที่เป็นที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย คือ การใช้เลนส์แว่นตาในการรักษาสายตาสั้น
1. เลนส์สายตาสั้นชนิดโฟกัสสองระยะ (Bifocal lenses) และชนิดปรับระยะ (Progressive additional lenses) จากทฤษฎีที่กล่าวถึงการเพ่งที่บกพร่อง (Accommodative lag) ทำให้การมองที่ใกล้นั้นลำบากขึ้นในคนสายตาสั้น จึงเป็นที่มาของการใช้เลนส์ในกลุ่มนี้ โดยภาพรวมของเลนส์กลุ่มนี้จะเหมาะสมเฉพาะผู้ป่วยบางรายเช่นในรายที่มี การเพ่งบกพร่องร่วมกับมีตาเขเข้าในชนิดซ่อนเร้นเวลามองใกล้ ( Near esophopria) สามารถลดการเพิ่มขึ้นสายตาสั้นได้ในระยะ 1-3 ปีแรกประมาณ 56-67% จากนั้นมักมีการเพิ่มขึ้นของสายตาสั้น
2. เลนส์สายตาสั้นในส่วนตรงกลาง ผสมกับเลนส์สายตายาวในบริเวณขอบเลนส์ (Peripheral defocus lenses) ในทางการใช้จริงไม่ได้เป็นที่นิยมมากเนื่องจากมีราคาที่สูง ที่มาของเลนส์ในกลุ่มนี้มาจากทฤษฎีที่กล่าวว่า ในลูกตาที่สายตาสั้นนั้น มักพบว่าบริเวณขอบจอประสาทตามักพบสายตายาว (Peripheral hyperopic defocus) แต่ในส่วนของจุดรับภาพตรงกลางมีสายตาสั้น ดังนั้นการใช้เลนส์ในกลุ่มนี้น่าจะช่วยลดการเพิ่มขึ้นของสายตาสั้นได้
ซึ่งปัจจุบันมีบริษัทเลนส์หลายค่ายที่ผลิตเลนส์เหล่านี้ออกมา ยกตัวอย่างแบรนด์ที่หลายๆคนคุ้นหูกันอย่าง ZEISS MYOKID หรือ ESSILOR MYOPILUX เป็นต้น ในการจะจ่ายเลนส์ที่แก้ปัญหาสายตาสั้นในและช่วยชลอการเกิดสายตาสั้นในเด็กนั่นจำเป็นต้องได้รับการตรวจวัดอย่างละเอียดและแนะนำเลนส์ให้เหมาะสม เพราะค่าสายตาสั้นของแต่ละคนไม่เท่ากัน อายุก็ไม่เท่ากันดังนั้นการใช้เลนส์เพื่อช่วยลดปัญหาสายตาสั้นในเด็กเราก็จะเลือกจ่ายไม่เหมือนกันตามปัจจัยที่กล่าวมา
OD, PANADDA JONGSUNGNERN